Skip to main content

Expositie

“Aan het Volk van Nederland”

Centrum 1795 verwelkomt u graag bij de expositie “Aan het Volk van Nederland”.

Revolutie in beeld

Expositie “Aan het Volk van Nederland” vertelt over de gebeurtenissen aan het eind van de 18e eeuw, die de opmaat waren naar het moderne Nederland.

Aan de hand van een unieke verzameling van meer dan 150 historische prenten en objecten, brengt de expositie de gebeurtenissen van de Nederlandse Revolutie in beeld, die leidden tot het ontstaan van Nederland als democratie en moderne samenleving.

De expositie is te bezichtigen iedere vrijdag t/m zondag in Oosterhout te Noord-Brabant. Reserveringen zijn mogelijk via de website!

In de tweede helft van de 18ᵉ eeuw raakten Europa en Amerika in een stroomversnelling. Onder invloed van een veranderende mentaliteit van de mensen, raakten de revolutionaire idealen van Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap wijdverspreid. De 'strijd om vrijheid' mondde uit in de democratische revoluties van de late 18ᵉ eeuw.
Eerste Nationale Vergadering. Op 1 maart 1796 was er een primeur: voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlanden, kwam er een nationaal en democratisch gekozen parlement bij elkaar in Den Haag. 'Nederland' werd voortaan vertegenwoordigd door één volksvertegenwoordiging.

Het verhaal

Met het begin van de ‘Bataafse Omwenteling’ in 1795 en de afkondiging van de Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger, was het nieuwe tijdperk van de Nederlandse democratie begonnen.

Vrijheid en vooral ‘gelijkheid’ waren de revolutionaire basisprincipes waarop de samenleving gebaseerd moest zijn. De vernieuwing was groot en nog nooit eerder gezien: een nationaal parlement, een Grondwet, een scheiding van kerk en staat, kiesrecht, gelijke burgerrechten en grondrechten, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting.

Fundamenten van het moderne Nederland en de democratische rechtsstaat, waar wij gewend aan zijn geraakt. Ze worden als niet meer dan vanzelfsprekend beschouwd. Maar zo vanzelfsprekend waren ze vóór 1795 niet. De origine van onze democratie en staatsburgerschap ligt in een tijd, gekenmerkt door strijd.

De Nederlandse Revolutie

De periode van 1781 tot 1815 is een stukje bewogen geschiedenis:

de opmars van de patriottenbeweging

1781

een woelige strijd tussen patriotten en orangisten in de opvolgende jaren, die uitmondde in een burgeroorlog in de Nederlanden

1786

een Pruisische inval die leidde tot het vluchten van duizenden patriotten naar het buitenland

1787

een Bataafs-Franse inval die leidde tot het vluchten van stadhouder Willem V van Oranje-Nassau naar Engeland

1795

het begin van de 'Bataafse Omwenteling' en de afkondiging van de Hollandse Verklaring van de Rechten van de Mens en van de Burger

1795

het vestigen van het eerste nationale parlement

1796

de totstandkoming van de eerste Nederlandse Grondwet en daarmee de officiële invoering van de 'eenheidsstaat': de Nederlanden werden Nederland

1798

de opmars van Napoleon Bonaparte en zijn herziening van de Nederlandse Grondwet

1801

de oprichting door Napoleon van het 'Koninkrijk Holland', met zijn broer Lodewijk Napoleon aan het roer als 'koning Lodewijk'

1806

de inlijving van Nederland bij het Franse keizerrijk van Napoleon

1810

de val van Napoleon en de terugkeer van de Van Oranje-Nassaus naar Nederland

1813

de oprichting van het 'Koninkrijk der Nederlanden'

1815

Het revolutiefeest op 4 maart 1795 in Amsterdam. De aanvang van de ‘Bataafse Omwenteling’ en het openen van het democratische tijdperk aan het begin van 1795, was een ontlading na een jarenlange strijd en heftige gebeurtenissen. Het ‘feest der vrijheid’ moest uitbundig gevierd worden.

Expositie “Aan het Volk van Nederland” vertelt u het verhaal over de ontwikkeling van de Nederlandse democratie, langs de belangrijkste gebeurtenissen in de eerste periode van de ontstaansgeschiedenis van het ‘moderne’ Nederland.

Het revolutiefeest op 4 maart 1795 in Amsterdam. De aanvang van de ‘Bataafse Omwenteling’ en het openen van het democratische tijdperk aan het begin van 1795, was een ontlading na een jarenlange strijd en heftige gebeurtenissen. Het ‘feest der vrijheid’ moest uitbundig gevierd worden.

Europese cultuuromslag en vrijheidsstrijd

Dit alles binnen de kaders van een groot Europees machtenspel. In de Nederlanden werd definitief gevolg gegeven aan het toentertijd al drie eeuwen durend moderniseringsproces van Europa.

Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van een grote Europese cultuuromslag en vrijheidsstrijd, waarin West-Europeanen zich vanaf ongeveer 1500 langzaam losmaakten van het traditionele machtsdenken van de klassieke middeleeuwen en zich klaar maakten voor de democratische rechtsstaat van de moderne tijd.

Europa ten tijde van keizer Karel V in 1526. Het oude Europa van vóór de moderne tijd, werd gedomineerd door de ‘feodale’ machtsstructuur van koning- en keizerrijken, en vorsten- en hertogdommen. De democratische revoluties aan het eind van de 18ᵉ eeuw brachten de ‘rechtsstaat’, met de eerste mensen- en burgerrechten.